ETOPYA Haziran 2024
VIZE=
Kapida vize alinabiliyor 82usd ödeyerek.
Ancak alanda vakit kaybetmemek için www.evisa.gov.et dan online onvize almak daha mantikli.. Etopya dan başka ülkelere gidilip geri dönülecekse oralarda, ucaga biniş esnasinda da vize sorabilirler. Turist vizesi olarak başvuru yapıyor ve tek giriş 30 gun için 82 usd yi oduyorsunuz. Turist vizede çoklu giriş seçeneği yok. Gecikseniz de giris gunu baslangic gunuzden itibaren 30 gununuz içinde olmali. 3 isgunu içinde onvizeniz mailinize geliyor. Bu onvizenin goruntusu ile pasaport konrole geldiginizde pasaport polisi, vizenizi pasaportunuza yazıyor.
Komsu ülkelere gidip geri dönecekseniz, diğer girişler içinde ayni anda onvize alabiliyorsunuz.Vizenizle giriş yapmayi beklemenize gerek yok.
PARA KULLANIMI=
Ulkede 2 kur var, Resmi ve Pazar kuru. Havaalani, banka ve otellerde para bozduracaginiz zaman resmi kurdan bozdurmak zorundasiniz. Otel ödemelerinizi kredi kartinizla usd olarak yada resmi kurdan bozdurduğunuz ETB nin fişini göstererek ETB nakit ile yapabilirsiniz. Otel harici yerler para bozdurma fişi sormuyor.
Pazar kurundan bozmak isterseniz, piyasada bolca sahte para olduğu için tekrar bulabileceğiniz kimselerden bozmalisiniz. Otel personeli, dukkanlar vs gibi. Ayni yerde buyuk para bozdurmamakta bir onlem. 100 er usd bozmak mantikli.
Kredi karti resmi kurdan isleyecegi için, kullanmak mantikli olmuyor.
Ulkeden cikista resmi olarak ETB yi usd ye çevirmek mumkun degil
MEVSIM=
Hava sicakligi yil boyunca elverişli. Yagmurlu mevsim haziran ve eylül aylari arasinda. Bu sebeple yağmurlar sonrasinda yeşillik daha fazla ve nehirler guclu akiyor olacagi için ekim ve subat arasi en iyi sezon. Bu donemde cok sayida yerel festival ve bayramda var. Geleneksel kiyafetler içindeki habeslileri değişik adetleri ile gözlemlemek te ilgi çekici olabilir.
INSANLAR=
Etopya eski ismi ile habesistan cok eski bir uygarlık. Afrika nin ortasinda geniş bir coğrafya ya kurulu ülkede 11 degisik etnik bölge ve bunlarin içinde de cok sayida kabile var.
Cogunlugu Amara lar oluşturuyor. Ancak merkezi yönetim başka. Bu da zaman zaman catismaya varan gerginliklere sebep oluyor. Bunun haricinde de cesitli etnik gruplar arasinda yerel catismalar soz konusu.
Afrika da hic sömürge olmamis tek ulke olmalari ile ovunuyorlar. 2.Dunya savasi sirasinda Mussolini, diğer Avrupa ülkelerinin kolonize etmediği Habesistan ve Sudan i kolonize etmek istiyor. Buralara asker gönderiyor. O sirada Habesistan lideri olan Kral Menelik halki direnmeye cagiriyor ve direniş karsisinda İtalyanlar tutunamıyor. Ayni olayi bir İtalyan arkadaşımdan soyle dinlemiştim. Bizimkiler buralara asker gönderince bölge halki sevinçle karsiliyor ve onlardan benzin, yiyecek, giyecek istemeye basliyor. Ulkede sömürülecek bisi olmadigini anlayinca, zor kaçıyoruz.
Cok sayida etopyali İngilizce konuşuyor.
Yuksek rakimli coğrafya ve cok hafif kg fizik yapilari sayesinde ozellikle kosu sporlarinda cok basarili oluyorlar.
TARIH=
Tarihin basladigi nokta diyerek ilgi çekici bir giriş yapabilirim. Evrim teorisine gore maymundan insana geçiş formu olarak kabul edilen bir iskelet Etopya da bulundu ve Lucy adi verildi.Bu kalinti 3.2 milyon yil öncesine aitti.Ancak daha sonradan bunun bir maymun turu olduğunu iddia edenler olduğu gibi daha eski kalintilarada rastlandi. Iskelete lucy adi verilmesi sebebi ise arkeolog un o sirada Beatles dan lucy isimli sarkiyi dinliyor olmasiydi.
En eski insan ve maymun kalintilari afrika da ciktigi için evrimciler gelişimin afrika da gerçekleştiği kanaatindeler. Ancak ilerleyen donemde ortaya cikan yeni bir bulgunun, önceki tum teorileri degistirebildigini de bilmeliyiz.
Etopya nin bilinen ilk medeniyeti MO 1000lerde. O tarihlerde misirli ve arap tüccarlar bölgeye gelmeye basliyor. Misir Hatcepsut Tapinak inda o donem habesistana yapilan ziyaret ile ilgili duvar resimleri var.
Roma Imp döneminden başlamak uzere burasi köle temin edilen bir bölge. Habesistan köleler ülkesi anlamina geliyor. Osmanli da Harem de calisan Karaagalar in hayali emekli olduktan sonra haci olup, dogduklari topraklara yakin Kahire ye yerleşmekti. Bunlarin cogu da Habesistan kaynakliydi.
MS 100 lerde Aksum Kralligi kuruluyor. Baskent bugünkü Aksum ve sehirde bulunan obeliskler bu doneme ait. Aksum Hanedani döneminde habesistan Hristiyan oluyor. Muslumanlik baslayinca o da bölgede kabul ediliyor.
Osmanlilar Misir i topraklarina kattiktan sonra bugünkü Habesistan in bazi kuzey ve doğu bölgelerini de kendisine bağlıyor. Harar kenti bölgesinin başkenti konumunda halen birçok osmanli izi tasimakta.
19 YY da Menelik 2, Abyssinia yani Habesistani bugünkü sinirlarina getiren, İtalyan işgal girişimine karsi zafer kazanan ve modernleşmeyi başlatan yönetici olarak önemli. 1905 te kurduğu Bank of Abyssinia halen aktif. Bu donemde Menelik 2, Osmanli Sultan i 2. Abdulhamid e krallar krali unvani ile hediye gönderiyor.
1935 te Mussolini bölgeyi işgal edip kendini etopya krali ilan ediyor. Bunun üzerine Etopya Imparatoru Haile Selassie butun habesistanlilari direnmeye davet ediyor. Cok sayida can kaybi sonrasi 5 yil sonra müttefiklerin yardimiyla kurtuluyorlar. Bu olayda siyahlarin beyazlara karsi galibiyeti, sömürge olan cok sayida afrika ülkesine ornek oluyor. Imparator birçok alanda modernizasyona gidiyor. Ayrica Afrika ulkeleri içinde Etopya yi bati ile ilişkilerin odagi haline getiriyor. Koleligi yasaklıyor.
Siyahlarin haklari konusunda on plana cikmasi, Hz Suleyman soyundan gelmesi sebebiyle zor sartlarda yasayan Jamaica li zenciler tarafindan ortaya cikarilan Rastafarilik inanci onu mesih ilan ediyor. Bu inanca gore Hz Musa zenci ve Misir dan cikardigi halk habesistanlilar. Mesih te siyah olacak. Bob Marley bu tarikata mensup. Reggae müzik turunun bu inancin ilahilerinden ortaya ciktigi iddia ediliyor. Alkol yasak, esrar serbest.
Ancak o dönemlerde yaşanan kitlik, petrol krizi ve ic savaş sebebiyle monarşiye karsi olan güven zayifliyor ve 1974 te Derg yani askeri cunta darbe ile hanedana son vererek komünist Etopya yi ilan ediyor. Karsi cikanlar idam ediliyor. Bu donemde Fidel Castro sinirlarini koruyabileleri için onlara askeri yârdim veriyor. Rusya ve Yemen ile yakin ilişkiler geliştiriliyor.
1975 te son imparator prostat operasyonu sirasinda olduruluyor. Sarayin bodrumuna gizlice gömülüyor
1990 larda Derg in etkisi bitiyor ve Federal Demokratik Etopya kuruluyor.
1993 te 30 yillik silahli mücadele sonrasinda Eritre yeni bir ulke olarak Habesistan dan ayrılıyor. Bunun üzerine Abyssinia yani habesistan adini sildiler.
TAKVIM
Hz Isa nin dogdugu yili farkli hesaplamalari sebebi ile miladi takvime gore 7 yil gerideler.
Yine aylarin da farkli siniflanmasi ile yeniyillari 11-12 eylul tarihine denk gelmekte ve kutlamalar bu günlerde yapilmakta.
DIN=
Ulkenin %65 i Hristiyan ve 30u musluman. Azinlik olarak Yahudi ve cesitli kabile paganist dinleride soz konusu.
Tevrat ta ve Kuran da bahsedildigine gore Hz Suleyman in, kendisini ziyarete gelen Habesistan in yöneticisi olan Saba Melikesi Belkis ile bilgece bir sohbeti oluyor. Habesli Yahudi ve Hristiyan din adamlari, onlarin evlendiklerini ve bu evlilikten Kral Menelik in dogdugunu, Habesistan Kraliyet Hanedaninin onun soyundan geldigini iddia ediyorlar. Konuyu anlatan Kebra Nagast denilen tarihi metinler var. Bunlarin 13-14 YY gibi yazildigi dusunuluyor hanedani kuvvetlendirmek adina. Yine inanisa gore, Menelik hediyelerle babasini yani Hz Suleyman i gormeye gidiyor ve Kudus te veliaht ilan ediliyor. 6 yil sonra Kudus te ki en önemli kutsal emanet olan, Hz Musa nin Allah in parmaklarıyla tas levhalara yazdigi 10 emir tabletlerini içeren Kutsal Sandik i gizlice alip yerine taklidini birakarak Habesitan a donuyor. Belkis, oğlunun, babasinin izni olmadan kutsal sandigi aldigini öğrenince Allah tan onun adina af diliyor ve Habesistan da yerel putperest dinleri yasaklayarak 10 emir e tabi olunacagini ilan ediyor. Kutsal Sandik in bugun Aksum da bulunan Siyonlu Meryem Ana Kilisesi n de saklandigina inaniliyor. Ancak kilisenin başrahibi disinda kimsenin görmesine izin verilmiyor. Bu inanisin sonucu olarak, Habesistanda falasalar adi verilen siyahi Yahudi bir topluluk ortaya cikiyor. Aslinda Yahudilik sadece bir din olmayip ayni zamanda anneden gecen bir irk. Bu durumda Yahudi doğulabilir, sonradan Yahudi olunamaz. Yapilan dna calismalarinda ortadogu genine rastlanmamis. Etopya kabilelerine uygun. Muhtemelen yerel bir yada birkaç kabile hristiyanlik öncesinde Yahudi olmaya karar verdiler. Israil kurulduktan sonra, tum Yahudilere vatandaşlık hakki verilmesine rağmen falasalar, bu çerçevede uzun sure Yahudi olarak kabul edilmiyorlar İsrail vatandasi olmak için. 1970 lerde Etopya da cikan ic savaş sirasinda, Israil in nüfusa ve ucuz isgucune ihtiyaci olmasinin da etkisiyle, siyahi olan bu Yahudileri de israile getirmeye karar veriliyor ve buyuk bir operasyonla, goc etmek isteyen siyahi Yahudiler israile naklediliyor. Siyahi olmalari ve gerçek Yahudi kabul edilmemeleri sebebiyle, Israil de cesitli ayrimcilik davranislari ile karsilasiyorlar. Kendilerini topluma kabul ettirme motivasyonu ile bu habesistanli Yahudi askerlerin, daha da acimasiz olduğu söyleniyor. Goc sonrasi Etopya da falasalar oldukça azalmis durumda,
1.YY da bu topraklara gelen Hristiyanlik, Aksum Hanedani döneminde 330 yilinda Kral Ezana tarafından kralligin resmi dini olarak ilan ediyor. Bu durumda hristiyanligi ilk kabul eden kavimlerden olmalari ile gurur duyuyorlar. Ortodox Tewahdo Kilsesi olarak kendine has ozellikleri var. Genelde cok dindarlar. Misir Kipti ortodox kilisesine bagli iken, 1959 da ayrildilar ve tum patrik atamalarini kendileri yapıyorlar. Etopya ortodox kilisesi, ülkedeki cok eski Yahudilik gelenegi ve tevratin etkisiyle bazi Yahudi seriati geleneklerini sürdürüyor. Erkekler sünnet oluyor. Domuz eti yenmez. Kilise içinde bayanlar basini orter ve ayri yerde durur. Ayakkabılar cikarilir. Sandalyeye oturulmaz. Uzun sure ayakta durmak isteyenler T seklinde bastonlara dayanarak dururlar.
7.YY da Mekke de musluman olanlar idam edilirken, onlara mülteci olma hakki veren yer Habesistan Aksum Hristiyan Kralligi idi. Bu sayede islamda bu topraklarda yayilma firsati buldu.
ENFEKSIYON HASTALIKLARI=
Etopya ya gelmeden once mutlaka sarihumma asisi yaptirilmali. Sarihumma tasiyan sinek gunduzleri aktif ve sicak sebebiyle acik vücut bölgesi cok. Omurboyu etkili olan bir asi.
Hepatit A ve B ile menenjit asilari düşünülebilir.
En zor soru sitma koruyucu tabletler alinmalimi? Bunlar karacigere oldukça yüklenen ilaçlar. Koruma orani % 60 larda.Seyahat öncesi 10 gunde baslaniyor ve sonrasinda yine 15 gun devam ile sonlandiriliyor. Yagmur mevsimide sivrisinekler artacagi için ve kırsal bölgelerde risk daha fazla. Koruyucu tedavi alinsa da alinmasa da her durumda, seyahat sonrasi 1 ay içinde ateş yükselirse dr a sitma ihtimalinden bahsetmeli.
GUNES=
Tropikal bölgeye yakin ulkede ozellikle yuz için gunes kremi kullanmak faydali olur.
ULASIM=
Addis Ababa da taksiler var.Ancak yaklasik 1 gun sürecek addis ababa geziniz için bir sofor ile anlaşıp tam gun araç kiralamaniz daha mantikli olacaktır. Yaklasik 50 usd civari tutar.
Lalibela, Harar,Gondar, Axum gibi kucuk tarihi sehirlere uçakla gitmek mantikli olur. Yollar iyi olmadigi için otobüs yolculuklari uzun ve yorucu olacaktır. Oralarda ise tuktuklar var. Gideceginiz yere gore 1-2 usd veriyorsunuz.
Omo vadisi ne kabile ziyaretine gidilecekse iyi bir 4×4 kiralamaniz gerekir. Yine uçakla gidip orada 4×4 le baslamanizi tavsiye ederim. Cunku kabileler arasi mesafelerde 3-5 saat gibi. En ilginç 3 kabile için 2 gun araçla uzun yollar yapmaniz gerekecek uçuşlar haricinde.
GUVENLIK=
Bircok afrika ülkesinden daha iyi. Genelde sehirlerde gunduzleri, cok fakir mahallelere yanliz gidilmediği takdirde problem yok diyebilirim. Tabiki zengin giyim ve takilar her zaman için riskli olacaktır.
Bolgesel etnik gruplar arasinda yer yer catismalar oluyor. Bu sebeple gelmeden once gidilecek rotalardaki durum kontrol edilmeli. Ziyaretim sirasinda Lalibela bölgesinde catismalar sebebiyle aksam 19 30 da sokağa cikma yasagi uygulaniyordu.
Ayrica Omo Vadisi kabile ziyaretine gidilecekse grup olarak gitmenizi tavsiye ederim. Bu geziler sirasinda sofor, rehber ve silahli bir ranger ayarlanabiliyor. Ama tek yada cift olmak yerine 6 kisi kadar bir gurup olmasi tum riskleri minimize edecektir. Ote yandan güvenilir acentam kesinlikle rangere ihtiyaç olmadiginin altini cizdi.
MUTFAK=
Enjira adi verilen bitkiden yapilan delikli lavaş gorunumlu bir ekmek ana yiyecek. Habesli Hristiyanlarda domuz yemedikleri için, tavuk dana ve koyun etinden cesitli baharat ve sebzelerle karistirilarak yapilan yemekler, bir tepsiye serilmiş enjira üzerine kepçe kepçe serpilmiş olarak geliyor.
Geleneksel kahve oldukça iginc. Taze kahve çekirdeklerini kavurmakla basliyorlar. Daha sonra kavrulan çekirdekler el değirmeninde ogutulup içeceğiniz hazirlaniyor. Sazlardan yapilma geleneksel tabureler üzerinde ve yere serpilmiş yeşil otlar üzerinde geleneksel tarzda fincanlarla içiyorsunuz.
ROTA=
Addis Ababa, Lalibela, Harar, Axum ve Gondar önemli turistik sehirler. Addis Ababa dan diger sehirlere uçakla gidilip dönülmesi gerekiyor. Harar ve Lalibela diğer ikisine nazaran daha ilginç.
Omo vadisi kabile gezileri, en ilginç 3 kabileyi içerecek sekilde 2 gece konaklama olmak zorunda. Daha fazla kabile görülecekse bu 5 gece konaklamaya kadar cikar.
NE ALINIR=
Kahve
Beyaz üzerine renkli islemeli geleneksel bayan ve erkek elbiseleri
Afrika ya has tipik ahşap oymalar,
ADDIS ABABA
COGRAFYA=
Entoto daği eteklerinde yer yer tepeler bulunan
BOLE HAVAALANI=
Afrika kitasinin merkezinde yer alan Etopya bu yerleşiminin avantajini kullaniyor. Addis Ababa birçok Afrika kenti için aktarma noktasi. Oldukça buyuk bir havalimani.
Alanda ücretsiz internet var.
OTEL=
Otellerin hemen tamami, havaalaninin olduğu Bole semtinde 10-15 dk mesafede. Bole yeni kurulan gökdelenler ismerkezleri oteller geniş caddeler inşa edilen bir bölge. 4-5 yildizli tum iyi otellerin havaalanindan otele ücretsiz shuttle servisleri var. Gumruk alanindan ciktiktan sonra ellerinde otel isimleri yazili tabelalar ile bekliyorlar. Oteliniz hangisiyse ona gidiyorsunuz. Onlarda sizi hemen disardaki otel transfer araclarina ayrilan yerde park etmis minibüslerine aliyorlar ve otelinize gidiyorsunuz.
Golden Tulip odalari geniş ve rahat. Bole de Medhane Alem Katedrali ve Yod Absinya Restoran a cokyakin.
Ramada nin odalari normal, kalite yeterli ve kahvaltı golden tulip e gore daha iyi.
RESTORAN=
Yod Absinya sehrin turistik restorani. Bole de. Yerel motiflerle dekore edilmiş, 19 30 da yerel dans ve müzik gosterisinin basladigi restoran. Yakin olmak istiyorsaniz onde masa istediğinizi belirterek rezervasyon yapmalisiniz. Burda sadece etopya yerel mutfagi var. Enjira denen süngerimsi, hafif eksi tatli ekmeğin üzerine cesitli sebzelerle pismis tavuk yada dana yahniler, kiyma ve kavurma etler konarak yeniyor. Menu de ayri ayri olarak ve combo adi altinda hepsinden azar azar koyduklari seçenekler var. Porsiyon cok buyuk, kesinlikle 2 kisilik. Yemek kalitesi iyi değil.
Chicken Mofa Piazza da, sadece tavuk cesitlerinin bulunduğu 2 katli bir fastfood lokantasi. Menulerde yârim porsiyon genellikle kocaman bir tabakta nerdeyse 3 kisilik pilav üzerinde geliyor. Yaninda bir de enjira lavaş veriyorlar. Israfin krali. Soslu olarak izgara yada firin tavuklar var. Lezzet gayet iyi.
GEZILECEK YERLER
Santiye sehir diyebiliriz. Cok sayida yeni gökdelen inşa ediliyor. Sehrin tarihi semti Piazza tamamen yikilmis ve yeni binalarla doldurulmuş. Tarihi bina yok gibi. Gezilecek cok yer olmasi sebebiyle bir günde bitirebilmek için sabah en gec 8 30 da otelden cikis gerekli. Geziye en uzak nokta Entoto tepesinden baslayip sonra sehirde devam etmek doğru olur. Mercato 16 00 gibi kapanmaya basliyor. Araçla geçip atmosferi görmek yeterli olabilir. Sadece Anvar Camii ni ziyaret yeterli. Sonrasinda Unity Park ve istenirse ulusal muze. Medhane Alem katedrali Bole de olduğu için otel öncesi son ziyaret olarak planlanabilir. Ancak buyuk ihtimal kapanis saati geçeceği için disardan ziyaret mumkun olacak.
Entoto Tepesi=
Merkeze 1 saat uzaklıkta, sehre hakim bir tepede kurulmuş olan bir park. Yol boyunca okaliptüs agaclari ve bu agacin dallarini yakacak olarak kullanmak uzere evlerine tasiyan yereller var. Okaliptus, Avustralya dan getirilerek ilk defa bu tepeye ekilmiş ve sonrasinda cogalmis.
Tepe de 2 onemli nokta var. Birisi Maryam ortodox kilisesi ve diğeri eski imparatorluk sarayi.
Eski imparatorluk sarayi kulübeden biraz daha büyükçe. Saraydaki tum siniflar ayri kapilardan girmek durumunda olduğu için cok sayida kapi var. Etopya sinirlarini ciddi oranda genişleten 2.Menelik 1886 da Addis Ababa yi başkent olarak kurunca, sehre yeni imparatorluk sarayini da inşa ederek oraya tasiniyor.
Sarayin muze kisminda Menelik 2 ye ait bazi eşyalar sergileniyor. Kraliyet yatagi, kiyafetler, mücevherler, İngiltere kraliçesi Victoria nin kraliçeye hediye ettiği ayna.
Maryam Ortodox kilisesi Habesistan in en eski kiliselerinden biri. Sekizgen mimarisi ve canli renkleri ile hemen dikkat çekiyor. Imp Menelik 2 ve kraliçesinin mezarlari burada
Mercato=
Burasi herseyin satildigi birçok sokagi içeren Afrika nin en buyuk acikhava pazari. Her sektörün kendine ayrilmis sokaklari var. Halicilar, elektronikçiler vs gibi.Dukkanlarin onune kuruluyor. Parketmis cok sayida otomobil içinde yasadisi para bozdurmak mumkun. Kaos kalabalık ve harabe binalar. Cepcilik ve kapkaç riski yüksek. Gezilecekse birkaç kişi olarak ve cok dikkatli gezilmeli.
Anvar Camii=
Mercato içinde Addis Ababa nin en buyuk camisi. Yesil kubbeleri ile hemen dikkat çekiyor.
Nur Camii=
Imparator Menelik 2 muslumanlara baskilari ve katliamlari ile biliniyor. Onun kendiliğinden musluman olan kizi tarafından yaptirilmis modern mimari gorunumlu bir bina.
Mercato ya 10 dk mesafede
Unity Park=
Yuksek bir giriş ucreti belirlemişler. Bu sayede yerel halk akin edemiyor ve icerdeki sakin atmosfer korunabiliyor.
1887 te inşa edilen imparatorluk sarayi ile bazi ek binalari çevresinde, etopya yi oluşturan kulturlere ait sergiler, aslanlar dahil bazi hayvanlarin olduğu mini bir hayvanat bahçesi, geleneksel kahveci, fastfood restaurantlar bulunan geniş bir park.
Saray, 1974 darbesine kadar hanedan tarafından kullaniliyor. Saray binasina komsu etopya mimarisi sirin bir kilise ile toplantı salonu da inşa edilmiş. Burasi parkin en önemli bolumu. Saray binasi içinde taht salonu ve bazi kraliyet esyalarini görebiliyorsunuz. Taht salonu içindeki sütunlarda ve yerdeki halilarda davut yildizi sembolü var. Bu etopya kraliyet hanedaninin hz davut soyu ile baglantili olduğunu vurguluyor. Bodrum darbe sonrasinda imparatoru ve yüksek burokratlarini hapsetmek, işkence etmek için kullanilmis.
Kubbesinin üzerinde tac olan bina Menelik 2 ve ailesinin mezarlarinin olduğu mozole.
Sarayin karsisindaki tek katli depo benzeri bina buyuk toplantı salonu.
Ulusal Muze=
3 katli binanin alt katinda tarihöncesi dönemlere ait fosiller var. Bunlardan en önemlisi 3.2milyon yillik insan kalintisi olduğu iddia edilen Lucy.
Giris katta etopya da kurulmuş eski krallıklar, ozellikle Aksum Kralligi na ait kalintilar ile son imparator Haile Selassie bolumu var.
Ust kat, etnografik eserler ve Habesistan a has keçi deresi üzerine boyama olarak yapilan ikonalar ve tablolara ait.
Medhane Alem Katedrali=
Bole semtinde.Inanisa gore Saba Melikesi Belkis in Saray inin olduğu noktaya inşa edilmiş. 1931 tarihli Etopya nin en buyuk, Afrika nin 2. Buyuk katedrali.
LALIBELA
COĞRAFYA =
Daglarin arasinda vadide kurulmuş olan bir kasaba. Amhara bölgesinde kaliyor.
LALIBELA HAVAALANI =
Sehire 30dk uzaklıkta cok kucuk bir havaalani. Taksi hizmeti yok. Ya otelinizin size ayarladigi araç sizi bekliyor olmali ya da yolculari yol üzerindeki köylere ve lalibela daki otellerine biraka biraka giden minibüse binmelisiniz. Bu minibüs 2.5 usd kisibasi. Donuste otelinize söylerseniz ayni araç ugrayip sizi aliyor. Saati uçak saatine gore ayarlıyorlar zaten.
OTEL=
Sehir merkezi ve cevre mahallelerde cok sayida otel var. Ancak kalinabilecek olarak en iyisi mezena ve sonrasinda sora lodge geliyor. Bunlar oyma kiliselere biraz uzak kaliyor. Tuk tuk ile gitmelisiniz. 2.5 usd otelden kiliselere yeterli.
RESTORAN=
Mezena ve Sora Lodge larin restoranlari temiz.Yiyeceklerde lezzet aramayin.
GEZILECEK YERLER=
Addis Ababa Lalibela direk uçuşlar oglen civarinda. Genellikle 1 gece konaklama yeterli oluyor. Hristiyanlik acisindan önemli bir sehir.
Sehir=
Yer yer kerpiç duvar ve saz catili geleneksel , yer yer tuğla ve teneke catili fakir evlerin yaninda daha kaliteli yapilarda var. Sokaklarin bazilari parke tas ve bazilari ise toprak. Dukkanlarin cogu yol kenari teneke barakalar yada sokak tezgahlari seklinde. Kucuk bir meydanda birkaç hedilyelikci dukkani mevcut. Kucuk meydanlari toprak. 2 odali evlerde yerlere birkaç battaniye atilmis üzerinde uyumak için. Mutfaklarin duvarlari is içinde yerlerde birkaç tencere ve maşrapa seklinde. Odun ateşinde pişiyor yemekler.
Gunduz güvenlik problemi yok. Gece de zaten disari cikmayi gerektirecek bir durum mevcut değil. Ziyaretimiz sirasinda Amhara bölgesi gerillalari ile merkezi hukumet askerleri arasinda catisma olmasi sebebiyle 19 30 sonrasi sokağa cikma yasagi vardi.
Cumartesi günleri sokak pazari kuruluyor. Cevre köylerden cok sayida satici hayvanlari, yetiştirdiği urunleri yada elişlerini satmak uzere pazara getiriyor. Lalibela ziyaretinizi bugüne ayarlarsaniz ilginç olabilir. Lalibela da yaklasik 200 kadar musluman var. Sehrin dis mahallerinde yasiyor ve alisveris haricinde pek merkeze gelmiyorlar. Uzerlerinde sosyal baski mevcut doğal olarak.Pazarda bunlarla karsilasmaniz da mumkun olabilir.
Kiliseler=
11-12 YY larda Kral Lalibela tarafından, burasi başkent iken inşa ettirilmiş, yekpare kayadan oyma 11 adet kilise var. Bu kiliseler yeraltında tüneller ve ustte kanallar ile birbirine baglantili. Iclerinde Hz Isa, Hz Meryem ve cesitli etopyali yüksek derece rahiplerin tasvirleri bulunuyor tablolar olarak. Ayrica afrika pagan inanislarinin bir parcasi olan davul eşliğindeki danslar, bir olcude yeni din hristiyanligin içine girmiş. Cesitli ayinlerde kullanılmak uzere davullar ( Vudu davullari seklinde) var kiliselerde.
Inanisa gore Hz Isa Kral ve rahip Lalibela ya ruyasinda görünerek buraya yeni bir kudus inşa etmesini soyluyor. O donem musluman ve Hristiyanlar arasinda kudus için catismalar var ve etopyali hacilarin yolculuğu güvende değil. Insaat donemide Selahaddin Eyyubi nin Kudus u fethinden sonrasına denk geliyor. Lalibela nin içinden gecen nehir de Hz Yahya nin inananlari vaftiz ettiği filistindeki urdun nehri ile ilişkilendiriliyor.
Dogaldirki kiliseler yapildiktan sonra ruhani olarak yeni kudus ilan edilen bu sehir önemli bir ruhani merkez haline geliyor ve etopyali hacilarin bir numarali hac noktasi oluyor. Ozellikle önemli dini günlerde bembeyaz kiyafetleri ile inananlarin akinina uğruyor. Gunumuzde de Etopya nin ilahi kalbi.
Kiliselerin tamamini ziyaret için yârim gun yeterli. Ucaginiz oglen indi, otelinize giriş yaptiniz, doğrudan kiliselere giderseniz hem kiliseleri bitirir hem de lalibelada biraz dolaşabilirsiniz. Ertesi gun de yine oglen ucagi ile donus
Kiliseler 3 bolgeye ayrılıyor. Kuzey gurubunda koruma amacıyla ustu ortulmus 2 tane olmak uzere toplam 5, bati gurubunda 1 ve doğu gurubunda yine 5 kilise var. Sabah 06 00-12 00 ve ogle sonrasi 14 00-17 00 olarak ziyarete acik. Yabancilar 50 usd ödeyerek 5 gun geçerli bilet almak zorundalar. Rahibin kestiği bu bilete isim soyad ve pasaport numaraniz yaziliyor ki baskasi kullanmasin. Kilise gruplari arasinda muze alaninin disina cikilmak zorunda olduğundan birçok giriş cikis var. Bu sebeple ziyaret sonuna kadar biletiniz sizinle olmali.
Merakiniz varsa bir rehber eşliğinde gezmeniz daha doğru. Birbirlerine baglantilar labirent gibi ve harita,bilgilendirici broşür vs yok. Giriste 50 usd den başlayarak sonunda ben öğrenciyim para istemiyorum sadece pratik yapmak istiyorum noktasina kadar gelecekler. Siz istemiyorum deseniz bile sizi takip eden, yol gösteren, bazi bilgiler vermeye calisan birisi mutlaka olacak. Takim olarak calisiyorlar, birkaç kişi değişik alternatiflerle sansini deniyor.10-20 usd mantikli bir rakam. Ziyaret sirasinda kiliselerin içine girmek için ayakkabılar cikariliyor. Disarda ben ayakkabı bekçisiyim diye sizden para isteyenler olacak. Bekci istemiyorum derseniz gidiyorlar.Kendiniz gezmek isterseniz oncelikle kuzey gurubu 5 i en yukarıdan asagiya doğru gorup, sonrasinda bu alandan cikarak, sol tarafa en unlu olan st George a gideceksiniz. Ondan sonra devam etmek isterseniz doğu kiliseleri kismina geçeceksiniz.
En önemli kilise bati bolumunu olusturan St George= Bete Georgis. Dunyanin 8.harikasi takmaadi var. Kaya parcasi oyularak içinde hac seklinde bir alan acilmiş. Sonrada bu hac seklindeki kaya parçasının ici oyularak kilise tamamlanmis. En son inşa edilen kilise. Nuh un gemisi ni tasvir etmek uzere 3 katli yapilmis. Geminin su altindaki bolumunu andıracak sekilde en alt bolumde pencereler yok.
HARAR
Addis Ababa dan 50dk lik bir uçuş gerektiriyor
16 YY da inşa edilen surlarla çevrili, labirent sokaklarda beyaz kucuk evlerin bulunduğu, yaklasik 100 cami ve 100 evliya türbesi içeren, bir zamanlar Osmanli idaresinde olan musluman sehir. TIKA nin restore ettirdiği Osmanli Konsolosluk Binasi mevcut. Sehirde osmanli döneminde oraya goc eden turk ve araplara rastlamak mumkun.
Geceleri sehir disinda sırtlan beslemek turistik bir aktivite haline gelmiş.
GONDAR
Addis Ababa dan 1 saatlik uçuş ile gidilebiliyor.
Sehri gezmeye 1 gun ve Simien daglari na gidilecekse ona da 1 gun olmak uzere 2 gece olarak planlanmali. 1632 ve 1855 arasinda habesistan in başkenti olmasi sebebiyle etrafi surlarla cevrilmis, krallık sarayi ve bu donemde inşa edilen birkaç tarihi kiliseye evsahipligi yapmakta.
Fasil Ghebbi isimli kraliyet sarayi ve içindeki muhteşem duvar resimleri ile unlu Debre Birhan Selassie Kilisesi ziyaret edilmesi gereken yapilar.
Gondar acikhava pazari, ozelikle cumartesi günleri cevre kabilelerinde gelmesiyle cok kalabalık oluyor.
Simien Daglari Ulusal Parki buraya 3 saatlik mesafede. Doğal güzellikler yaninda babun, vaşak, keçi gibi bölgeye has bazi türleri görmek te mumkun.
Restoran olarak, otel disinda tek seçenek Four Sisters Restaurant.
AKSUM
Addis ababa dan 90 dakikalik uçuş ile gidilebiliyor.
Gezmeye 1 gun ayırmak yeterli.
MO 100 lerde kurulan Aksum Kralligi Roma Imp ve Hindistan arasi ticaret yolunda olmasi ile cok önemli bir konuma geldi. MS 400 lerde Hristiyanligi kabul eden ilk krallıklardan oldu. Bu krallık döneminde dikilen dikilitaşlar unlu. 24mt ye kadar yükselen, 160 tona kadar ulasan agirliklari ile cok sayida dikiltas var.
10 Emir Sandigi nin bulunduğu söylenen Sion un Meryemi Kilisesi dikilitaslarin yaninda. Etopya krallarinin tac giydiği kilise.
OMO VADISI
Ulkenin güneyinde Kenya ya uzanan bir vadi. Cok sayida afrika kabilesi mevcut ve bir cogu buyuk olcude geleneksel hayat tarzlarini surduruyor. Bu vadiye gelip sozkonusu kabileleri ziyaret etmek, bilinen bir turistik aktivite haline gelmiş. Aslinda bu kabile köylerinde 1-2 gece geçirip tam gun onlarla beraber vakit geçirmek mükemmel bir antropolojik tecrübe olabilir. Fakat durum kabileye ugrayalim ve değişik kiyafetli, vucutlarina ilginç takilar takan bu yerlilerle foto çektirip devam edelim sekline donusmus. Olaya bu acidan bakinca onca yorgunluğa katlanmanin bir anlami varmi karar vermek zor.
Omo Vadisi ne gitmek için Addis Ababa dan güneydeki Jinka ya 75 dk lik bir uçuş gerekiyor. Burda sizi bekleyen 4×4 araciniz, sofor ve rehberiniz ile buluşacaksiniz. Gormek istediğiniz kabile sayisina gore 1 haftaya kadar uzayabilecek bir tur olmasina rağmen, genellikle görsel olarak en ilginç 3 kabile Turmi de 2 gece konaklama ile bitirilebiliyor. Bu 3 kabile Mursi, Karo ve Hamer ler. Donus noktasi genellikle Arbaminch oluyor.
Mursiler altdudaklarina yerleştirdikleri kocaman halkalar, Karo lar vucutlarina çizdikleri beyaz boya desenler ile bilinirken, Hamer ler ise derilerinde derin yaralar açacak sekilde kirbaclanma ve erkekliği ispat için boga üzerinden atlama törenleri ile biliniyor.
Koylere girmek için sefe ucret ödeniyor ve sonrasinda cekeceginiz her foto sonrasinda sizden de ayrica bahsis istenecek.
Abdulmalik Addis ababa soforumuz= + 251 92 3781959
Biry otelin soforu + 251 93 1280769
Mogis Lalibela rehber + 251 93 5232205
Muhtar Addis ababa yardımsever 91 3465185
Murat 536 4566090